Paesens, St. Antoniuskerk
|
| Kerk |
|
De kerk is gebouwd in het begin van de 12e eeuw. Het betreft een eenbeukige kerk,
opgebouwd uit rode kloostermoppen, met een halfrond gesloten koor. Oorspronkelijk
was het een romaanse kerk wat nog te zien is aan een aantal onderdelen. In 1792 werd
de kerk ingrijpend gewijzigd. De zadeldaktoren is afgebroken en vervangen door een
dakruiter. Het schip van de kerk werd in westelijke richting verlengd waarbij de stenen
van de afgebroken toren zijn gebruikt. De noordmuur, de zuidmuur en de apsis zijn nog
overgebleven uit de oorspronkelijke bouwperiode. In de apsis bevinden zich dichtgemetselde
vensters en in de noord- en zuidmuur vensters van latere datum. De klok in het klokkentorentje
werd in 1507 gegoten. Een opschrift op de klok verteld dat de klok de naam Maria heeft gekregen
en in opdracht van het kerspel Paesens werd gegoten door een klokkengieter met de naam Joan (Johan).
Het interieur is eenvoudig en stamt vermoedelijk uit de periode waarop de kerk is verbouwd (1792). De kerkzaal wordt overkapt door een houten tongewelf op een verbrede voorlijst. De preekstoel tegen de koorwand, met achterschot en klankbord, is 19e eeuws en heeft Lodewijk XVI kenmerken. Het avondmaalszilver is voor een deel oud. Een kan dateert uit de 18e eeuw, getuige een afbeelding van de kerk toen het nog een toren had, en twee bekers uit 1692 en 1903. Ook ligt er nog een statenbijbel uit 1702. Er liggen geen zerken in de houten vloer. Exterieur en interieur van de kerk zijn gerestaureerd in 2002-2003. De kerk is op 4 juli 2003 weer in gebruik genomen, en is een rijksmonument. |
| Orgel |
| 1758 |
| Johann Theodor Gilmann uit Kornelimünster bouwt een nieuw orgel voor de R.K. St. Laurentiuskerk te Alkmaar. |
| 1863 |
| L. Ypma uit Alkmaar verplaatst het Gilmann-orgel naar de R.K. Vincentiuskerk te Volendam. |
| 1908 |
| Fa. B. Pels & Zn. uit Alkmaar verplaatst het orgel naar Paesens. Het front wordt gewijzigd en het klavier wordt verplaatst van de achterkant naar de zijkant. |
| 1911 |
| Fa. B. Pels & Zn. uit Alkmaar vervangt de Kromhoorn door een Viole de Gambe. |
| 1941 |
| Fa. B. Pels & Zn. uit Alkmaar restaureert het orgel. |
| 1951 |
| K. Mateboer uit Groningen verricht een ‘restauratie’. |
| 1985 |
| Vanaf medio tachtiger jaren is het orgel niet meer bespeelbaar en wordt het buiten gebruik gesteld. |
| 2007 |
| Restauratie door Fa. Bakker & Timmenga uit Leeuwarden. De frontpijpen worden vernieuwd. Ook wordt de Viole de Gambe weer vervangen door een Kromhoorn 8'. Daarnaast wordt de bas/discantsleep hersteld, het toetsbeleg vernieuwd en het pedaalklavier aangepast. Adviseur is Jan Jongepier uit Leeuwarden. Het orgel is op vrijdag 30 november weer in gebruik genomen. |
| Dispositie |
| manuaal, C - c''' | Pedaal, C - f | ||||||
|
Bourdon Prestant D Prestant Flute Quint Octav Sexquialter Fourniture Kromhoorn B D |
8' 8' 4' 4' 3' 2' 2 st. 3 st. 8' |
Aangehangen | |||||
| Werktuigelijke registers | |||||||
| Tremulant |
Toonhoogte: a' = 440 Hz Winddruk: 75 mm Temperatuur: evenredig zwevend |
||||||
| Geschiedenis over kerk en orgel |
| Verteller | : | Jan Jongepier (1941-2011) |
| Duur | : | 7 minuten en 16 seconden |
| Bron | : | Radio opname Omrop Fryslân uit 2008 |
| Improvisatie over Lied 429 LbK |
| Organist | : | Jan Jongepier |
| Duur | : | 9 minuten en 51 seconden |
| Bron | : | Radio opname Omrop Fryslân uit 2008 |